ظرفیتهای اقتصادی محصولات حلال ایرانی برای مسلمانان جهان
میزان سنج: طرح نشان «حلال» با بالاتر از دو دهه سابقه در حوزه بین الملل، با گسترش در میان مسلمانان جهان مورد توجه خیلی از کشورهای توسعه یافته قرار گرفته است به نحوی که، تجارت حلال میان کشورهای اسلامی بالا رفته و فرصت های اقتصادی قابل توجهی را به خود مختص کرده است، در همین راستا از کشورمان به عنوان مهم ترین کشور منطقه در اجرای این طرح انتظار می رود از تمام ظرفیتهای اقتصادی و فرهنگی تجارت و گردشگری حلال استفاده نماید.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، اسلام یکی از بزرگ ترین ادیان جهان است و مسلمانان حدود ۲ میلیارد و ۶ میلیون نفر یعنی بالاتر از ۲۵ درصد از کل جمعیت ۸ میلیارد و ۲۷ میلیون نفری جهان را می سازند، از نظر تعداد پیروان، اسلام دومین دین بزرگ در جهان است. دین اسلام در ۲۶ کشور در آسیا، آفریقا، خاورمیانه و جنوب صحرای آفریقا دین رسمی به حساب می آید و رشد اسلام سریع تر از هر دین دیگری در سرتاسر جهان است.
در کشورهای اسلامی یکی از ملزومات مهم، حلال بودن غذا، دارو و غیره است. بازار غذا با ارزش نزدیک به ۱۳۰۰ میلیارد دلار به تنهایی تقریباً ۶۵ درصد از کل ارزش تجارت حلال را تشکیل می دهد و بنابراین بازار بخش غذا، مرکز توجه تجارت حلال است، همین طور بازار لباس و مد ۲۶۶ میلیارد دلار، بازار توریسم ۱۴۰ میلیارد دلار، بازار رسانه و سرگرمی ۱۸۵ میلیارد دلار و بازار لوازم آرایشی و مراقبت شخصی ۴۶ میلیارد دلار را در بازارهای جهانی به خود اختصاص داده اند، که فاکتورهای حلال موجب رقابت اقتصادی شدید بین کشورهای مسلمان و غیرمسلمان در جهان شده است.
نشان حلال چیست؟
حلال واژه ای عربی به مفهوم مجاز و قانونی برای جامعه مسلمانان است. گرفتن گواهینامه ایزو حلال توسط شرکت های تولیدکننده مواد غذایی گواه بر این است که مسلمانان می توانند از این مواد غذایی استفاده نمایند. به عبارتی گرفتن گواهینامه ایزو در ارتباط با حلال بودن مواد غذایی تائید می کند که ترکیبات به کار برده شده در محصول حلال، از نظر اسلامی مجاز هستند و محصول عاری از هرگونه فرآورده های حرام است.
یکی از انواع گواهینامه های ایزو پُرکاربرد، گواهینامه حلال است، استانداردهایی که برای برخی صنایع همچون صنایع مواد غذایی، آرایشی - بهداشتی، دارویی و غیره که باید توسط احکام اسلامی کشورها رعایت شود، توسط این گواهینامه صورت خواهد گرفت. بدین سبب گرفتن گواهینامه ایزو حلال این امکان را برای چنین صنایعی فراهم می آورد که بتوانند محصولات خودرا به کشورهای اسلامی صادر و یا کشورهای اسلامی بتوانند محصولات موردنظر مطابق با قوانین اسلامی خود را، وارد کشور کنند. این استاندارد برای نخستین بار در سال ۱۹۹۷ در کشور مالزی عنوان شد و بعد از بررسی های لازم به تدریج در سایر کشورهای اسلامی گسترش یافت. همین طور از سال ۲۰۰۴ خیلی از کشورها همچون ایران و ترکیه مطابق با این استاندارد، مبادرت به واردات و صادرات محصولات خود کردند.
حوزه صنعت حلال به دو بخش محصولات و خدمات تقسیم می شود: بخش محصولات خود به دو زیربخش مواد غذایی و غیرغذا که شامل مواد آرایشی و دارویی، چرم و غیره و خدمات شامل بانکداری، توریسم، رسانه و سرگرمی می شود. در همین راستا استاندارد غذای حلال توسط سازمان همکاری اسلامی و موسسه استانداردها و اندازه شناسی کشورهای اسلامی در اکتبر ۲۰۱۰ در استانبول ترکیه تدوین شده است، به نحوی که این سازمان اقدام به تهیه ی پیش نویس سایر استانداردها برای پاسخ به تقاضای بازار جهانی در تحقق استانداردهای جهانی حلال و تجارت محصولات حلال کرده است.
سازمان ملی استاندارد ایران در امتداد انجام وظایف خود از اواخر دهه ۸۰ به گونه ای منسجم در تدوین استانداردهای حلال و ایجاد ساختار انطباق در سطح ملی و خصوصاً در سطح کشورهای عضو سازمان همکاریهای اسلامی(OIC) مشارکت کرده، تا ضمن تضمین حقوق اولیه هموطنان مسلمان در سطح کشور، بتواند از این حقوق بر پایه فقه امام جعفر صادق(ع) در سطح بین المللی با هدایت فقهی «حضرت آیت الله عالمی»، نماینده ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی در تدوین استاندارد غذای حلال و ارائه بالاتر از ۱۲۰ پیشنهاد به سازمان همکاریهای اسلامی (OIC) و توفیق انطباق این استاندارد با فقه جعفری به میزان بالاتر از ۹۵ درصد دفاع کند. از مجموع ۳۳ کشور اسلامی تنها ۱۳ کشور عضو هیات مدیره موسسه استانداردسازی و اندازه شناسی کشورهای اسلامی(SMIIC) هستند که ایران نیز عضو هیات مدیره این موسسه است.
اعطای نشان حلال در انحصار ایران
«مهدی اسلام پناه» رییس سازمان ملی استاندارد از محول شدن انحصار اعطای نشان حلال به ایران آگاهی داد و اظهار داشت: «در حالی که تعداد نشانه های اعطاءشده ی حلال قبل از استقرار دولت سیزدهم کمتر از ۱۰۰ عدد بود، اما اکنون این تعداد به بالای یک هزار نشان حلال رسیده که به محصولات ایرانی قابلیت صادرات به کشورهای هدف را می دهد.»
وی در آئین اختتامیه جایزه ملی کیفیت ایران ۱۴۰۲ با بیان اینکه سند الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت، حرکت نظام مند و ملی برای تحقق همه بخش های گام دوم انقلاب اسلامی را ضروری می داند، اظهار داشت: «جوایز کیفیت جهانی به عنوان پیشران توسعه کیفیت کالاها و خدمات، بستری برای رشد تولیدکنندگان و ارائه دهندگان کالا و خدمات مهیا می کنند. در ایران جایزه ملی کیفیت به استناد قانون و مصوبات شورای عالی استاندارد سابقه ۱۷ ساله دارد که در چهار دوره آن از مدل خارجی و ۱۲ دوره آن از مدل اقتباسی استفاده اما در دولت سیزدهم پیشنهاد طراحی یک مدل بطورکامل بومی ارائه شد که این مدل بومی مبتنی بر منویات امامین انقلاب، اسناد بالادستی، ظرفیتهای بومی و مشترکات جهان اسلام است.»
بگفته اسلام پناه، جایزه ملی کیفیت ایران بزرگ ترین گردهمایی تولید کیفیت محور در سال ۱۴۰۲ است که جمهوری اسلامی ایران با نقش آفرینی فعال و پیشران، ایده ها و نظرات خودرا برای ایجاد نظام مبتنی بر نظام اسلامی در میان ۵۷ کشور عضو این مؤسسه به نمایش گذاشت.
برزیل، بزرگ ترین صادرکننده ی پروتئین حلال در جهان
برزیل نگاه خودرا به جذب گردشگران بیش از جهان اسلام معطوف کرده است. این کشور به عنوان بزرگ ترین صادرکننده ی پروتئین حلال در جهان، حالا بدنبال جذب گردشگران مسلمان است که درآمدی بیش از ۲۳۸ میلیارد دلار در سال دارد. هم اکنون، تعداد بازدیدکنندگانی که از کشورهای مسلمان نشین به این کشور آمریکای جنوبی می آیند، نسبتاً کم است. به عنوان مثال، سائوپائولو، مرکز بزرگ اقتصادی برزیل، سال قبل تنها پذیرای ۲۱۵۰۰ توریست از کشورهای عربی بود.
افرادی مانند «علی زغبی» دبیرکل آکادمی بین المللی حلال برزیل می خواهند این روند را تغییر دهند. وی که در حوزه محصولات و خدمات حلال آموزش هایی را ارائه می دهد، معتقد می باشد که، هم ایالت سائوپائولو و هم مقامات دیگر شهرهای کشور، تلاش می کنند تا به مقاصد گردشگری دوستدار مسلمانان تبدیل شوند. زغبی که همین طور نایب رییس شرکت صادرکننده گواهی حلال فامبراس است، می گوید: «معتقدیم که سائوپائولو در مورد استقبال از گردشگران مسلمان چندین مزیت دارد، بدین سبب همراه با وزیر گردشگری این ایالت بمنظور توسعه برنامه ای برای واجد شرایط بودن هتل ها، رستوران ها و شرکت های حمل و نقل برای پذیرایی از مسلمانان آغاز به کار کردیم.»
سائوپائولو دارای جمعیت بسیار متنوعی است همچون یک جامعه مسلمان صدساله و چندین مسجد دارد و این شهر دروازه اصلی برای برزیل یکی از مهم ترین مقاصد برای بازرگانان جهان اسلام است. آنا کلمنته هماهنگ کننده گردشگری این ایالت نیز می گوید: «ما یک راهنمای گردشگری مسلمان پسند ایجاد کردیم که شامل اطلاعات مربوط به مساجد منطقه، کنسولگری کشورهای دارای اکثریت مسلمان و جاذبه های گردشگری است». وی اصرار کرد که هدف ایالت بهبود کیفیت تجربه گردشگران مسلمان در سائوپائولو با ارائه اطلاعات مفید و آموزش کارکنان هتل ها و رستوران ها برای استقبال مناسب از آنها است.
زغبی کوشش برای جذب گردشگران مسلمان را چیزی شبیه به نخستین صادرات گوشت حلال گاو برزیلی به جهان عرب در سال ۱۹۷۶ می داند. وی می گوید: «اولین فروش ما ناچیز بود، فقط مقدار کمی گوشت گاو، اما امروز برزیل بزرگترین تولیدکننده پروتئین حلال در جهان است».
«کارن هایک» کارآفرین برزیلی لبنانی تبار نیز می گوید که تا همین اواخر این کشور آمریکای جنوبی آمادگی پذیرش مسلمانان پایبند به اصول اسلامی را نداشت، بنابراین او تصمیم گرفت آژانس مسافرتی با تمرکز بر گردشگران کشورهای خلیج فارس را راه اندازی کند. ایده آنان این بود که برزیل را برای استقبال از اعراب آماده کنند، که امروز فهرستی از رستوران ها و هتل هایی وجود دارد که می توانند از میهمانان مسلمان پذیرایی کنند.
نمایشگاه حلال استانبول ۲۰۲۴
نمایشگاه حلال ترکیه - استانبول (Oic Halal Expo ۲۰۲۴) در ایام هفتم تا دهم آذرماه ۱۴۰۳ در مرکز نمایشگاهی Ifm استانبول ترکیه برگزار می گردد. نمایشگاه حلال ترکیه نمایشگاهی متفاوت و منحصر به فرد در منطقه ی اوراسیا است. در این نمایشگاه محصولات غذایی و زیبایی که مطابق با فرهنگ و سنت اسلامی است، به معرض نمایش گذاشته می شود. در این نمایشگاه فرصت برای تبادل و تعامل تجاری با شرکت های مختلف و کارشناسان حوزه های وابسته وجود دارد.
نمایشگاه حلال همه ساله در کشورهای مختلفی برگزار می گردد و کشورهای اسلامی از آن استقبال می کنند. در این نمایشگاه علاوه بر غذای حلال به مسائلی چون گردشگری حلال، نساجی اسلامی، پزشکی حلال، شیمی حلال و داروسازی پرداخته می شود. این نمایشگاه توسط مقامات دولتی ترکیه حمایت می شود و تلاش می شود تا این نمایشگاه بهترین امکانات و محصولات را به مخاطبین خود عرضه نموده و بالاترین شرکتها و برندهای حلال در آن حضور یابند.
نمایشگاه حلال ترکیه پیشرو در محصولات و خدمات حلال در حوزه صنایع غذایی، سرمایه گذاری، لوازم آرایشی، توریسم، مواد شیمیایی، بسته بندی، ماشین آلات، سبک زندگی اسلامی، صنعت مُد اسلامی و غیره خواهد بود.
مزیت های فراوان ایران در توسعه گردشگری حلال
گردشگری حلال زیرمجموعه ای از صنعت توریسم است که به خانواده های مسلمان اختصاص دارد و هنگامی که مسلمانان برای گذران اوقات فراغت به مقصد دیگری سفر می کنند، این سفر به عنوان گردشگری حلال تلقی می شود؛ چونکه اگر تمام کارها، امکانات، اقدامات و اهداف، طبق تعالیم اسلامی مجاز باشد، می توان از این فعالیت به عنوان گردشگری حلال یاد کرد.
گردشگری حلال همیشه به مفهوم گردشگری زیارتی نبوده و قصد مذهبی فقط شرط لازم برای سفر نیست. به عبارت دیگر، گردشگری حلال، مسافرتی است که توسط مسلمانان با هدف تفریحی یا کاری در کشورهای اسلامی یا غیراسلامی صورت می گیرد، که اقدامات و امکانات آن بطور خاص از نظر شرع ممنوع نیست.
طبق گزارش رسمی «اداره پژوهش های سیاسی معاونت سیاسی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران»، حجم گردش مالی گردشگری حلال در سال ۲۰۱۸ حدود ۲۲۰ میلیارد دلار بوده که سهم ایران از این بازار حدود ۱٫۲ درصد است. همین طور برآوردها نشان می دهد، تا سال ۲۰۲۶، تعداد گردشگران مسلمان به ۱۸۰ میلیون نفر و حجم گردش مالی گردشگری حلال به ۳۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید، بدین سبب باید تلاش بیشتری برای جذب گردشگران مسلمان در کشورمان داشته باشیم.
جمهوری اسلامی ایران پتانسیل های زیادی در صنعت توریسم دارد و به عنوان یک کشور اسلامی مبتنی بر شریعت، مدیریت و اداره می شود. این مساله دلگرمی زیادی برای گردشگران مسلمان ایجاد می کند؛ برای اینکه آنها می توانند بدون نگرانی، از محصولات و خدمات حلال ارائه شده در ایران استفاده نمایند. از طرف دیگر میراث اسلامی زیادی در کشورمان وجود دارد و بدون شک همه گردشگران در دنیا علاقه مند به بازدید از این مکان ها هستند.
مناطق آزاد ایران در طول سه دهه ی گذشته، همیشه پرچم دار کوشش برای توسعه گردشگری بوده اند و تقریباً طبق اسناد جامع همه مناطق آزاد کشور، توسعه ظرفیتهای توریستی و جذب توریست خارجی به عنوان یکی از مهم ترین اهداف توسعه ای آنها ذکر شده است. در مناطق آزاد تجاری ایران، بخش گردشگری غالبا در امتداد جذب توریست داخلی و تجاری متمرکز شده است و جذب توریستهای خارجی عموما در اولویت کاری آنها قرار ندارد. حال در این شرایط ضروریست برنامه ریزی جامعی حداقل برای توسعه گردشگری حلال در مناطق آزاد تجاری تدوین شود و متناسب با ظرفیتهای موجود کشورهای هدف و همسایه مناطق، به عنوان بازارهای جذب توریست خارجی این مناطق که عموما مسلمان هستند، اقدامات لازم جهت تامین زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری در دستور کار قرار گیرد.
«ایوب زارعی» مدیر سابق میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم درباب توسعه مناطق آزاد کشور بواسطه جذب گردشگر، اظهار کرده است: «گردشگری حلال تولید محتوای خلاقانه و تاکید بر دستورات سودمند اسلام در سبک زندگی مسئولانه و مومنانه، می تواند راهبردی درست برای توسعه گردشگری حلال باشد.»
ایشان سپس درباب بهره برداری از ظرفیت شرکت های تورگردان و سفارتخانه ها و رایزنان فرهنگی در راستای توسعه گردشگری حلال، بیان کرد: «آموزش، پژوهش و تمرین میدانی می تواند نقش تورگردان ها و رایزنان فرهنگی را دوچندان کند. اساسا نخستین تماس ها با گردشگران را این عزیزان برقرار می کنند و می توانند سفیران خوبی برای آیین و شریعت اسلام و ارزش های پیرامون آن باشند، نشاط و شادی و استفاده از مواهب الهی و ظرفیتهای طبیعی، حق تمامی افراد است که با رعایت موازین {شرعی و اسلامی} می توان آنرا توسعه داد.»
با توجه به مطالب فوق، جمهوری اسلامی ایران به عنوان نخستین اجراکننده ی طرح نشان حلال در جهان، می تواند سهم قابل توجهی از بازار تجاری و صنعت توریسم حلال را به خود اختصاص دهد. بنابراین، نشان و برند حلال می تواند فرصت بزرگی برای نشر بین المللی فرهنگ ایرانی - اسلامی به دنیا باشد و درآمد تجاری ده ها میلیارد دلاری را برای کشورمان رقم بزند که عزم جدی مسئولان مربوطه را می طلبد.
منبع: mizansanj.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
جدیدترین ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران در مورد این مطلب