مدیر اداره تأمین مالی زنجیره تولید بانك مركزی عنوان كرد:
تأمین مالی زنجیره تولید مانع زدایی به معنای واقعی
به گزارش میزان سنج حمید آذرمند در گفت وگوی زیر به تشریح ابعاد، اهداف و چگونگی اجرای طرح تأمین مالی زنجیره ای بنگاه های تولیدی پرداخته است.
به گزارش میزان سنج به نقل از مهر، تفاهمنامه طرح تأمین مالی زنجیره ای بنگاه های تولیدی و اقتصادی بین وزارت صمت و هفت بانک عامل تجارت، ملی، ملت، صنعت و معدن، مسکن، پارسیان و صادرات منعقد شد و عملاً طرح تأمین مالی زنجیره تولید کار خویش را شروع کرد. طرحی که مقرر است چالش ها و دغدغه های بخش تولید را در زمینه تأمین مالی پاسخ دهد. حمید آذرمند مدیر اداره تأمین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی در گفت وگوی زیر به تشریح ابعاد، اهداف و چگونگی اجرای طرح تأمین مالی زنجیره ای بنگاه های تولیدی پرداخته است. لطفاً یک تعریف کلی از روش تأمین مالی زنجیره ای ارائه نمایید.
تأمین مالی زنجیره ای مجموعه ای از شیوه ها و عملیات تأمین مالی است که منجر به بهبود مدیریت سرمایه در گردش بنگاه های تولیدی خواهد شد. در این روش به جای شیوه سنتی دریافت تسهیلات مستقیم توسط بنگاه های اقتصادی، فرآیند تأمین مالی بنگاه ها به صورت پیوسته و در طول زنجیره تأمین مالی و مبتنی بر جریان واقعی کالا و خدمت اتفاق خواهد افتاد. برای تأمین مالی زنجیره ای سه روش «مبتنی بر تنزیل»، «مبتنی بر تسهیلات» و «مبتنی بر اوراق بهادارسازی اسناد دریافتنی» پیشبینی شده که هر بانک حسب نیاز مشتری، پوشش زنجیره ها و سیاست های هیئت مدیره خود در قالب مقررات بانک مرکزی آنها را عرضه خواهد کرد. انگیزه اجرای روش تأمین مالی زنجیره ای در کشور چگونه به وجود آمد؟
مدتی است که بحث تأمین مالی زنجیره ای با عنایت به اهمیت آن در دستور کار دولت قرار دارد. ما نقصها زیادی در سیستم فعلی اعتباری و تأمین مالی کشور می دیدیم و به این لزوم رسیدیم که لازم است یک تغییر رویکرد رخ بدهد. در سیستم فعلی تأمین مالی، مثلا برای تأمین مالی سرمایه در گردش، بنگاه ها ناچارند هریک جداگانه به بانک رجوع کنند، وثیقه بگذارند و بابت خرید مواد اولیه، درخواست تسهیلات سرمایه در گردش خویش را به بانکها ارائه نمایند. این امر هم بر منابع بانکها فشار وارد می نماید و هم هزینه تأمین مالی را برای بنگاه ها بالا می برد. از طرفی فرآیند تولید را هم بعضاً با وقفه گرفتار می کند. به موارد فوق، تأمین مالی موازی بنگاه ها و تأمین مالی بنگاه ها از بازارهای غیررسمی را هم باید اضافه کرد که عملاً قیمت تمام شده محصول را زیاد می کند و نهایتا این افزایش هزینه تمام شده به مصرف کننده نهایی منتقل می شود.
از طرف دیگر فرآیندهای تأمین مالی و اعتباری در نظام مالی کشور از شفافیت کافی برخوردار نبوده و این مساله همواره بعنوان یک نقیصه نگران کننده برای ما مطرح بوده است. همه این ها دغدغه هایی بود به جهت اینکه ما نظام تأمین مالی اقتصاد بخصوص در حوزه سرمایه در گردش را مورد بازنگری قرار بدهیم و نهایتا به روش تأمین مالی زنجیره ای رسیدیم که پاسخی برای اغلب این چالش ها خواهد بود و معتقدم تأمین مالی زنجیره تولید به معنای واقعی باعث مانع زدایی در تولید خواهد شد. لطفاً درباره خصوصیت های تأمین مالی زنجیره ای بیشتر توضیح دهید. در نظام تأمین مالی زنجیره ای، یک بنگاه به تنهایی با یک بانک طرف نیست، بلکه کل زنجیره شامل بنگاه تولیدی، فراهم کننده نهاده و سایر تأمین کنندگان زنجیره تأمین همگی باهم با بانک طرف هستند و یک رابطه تبادل اطلاعاتی و رابطه مالی چندجانبه بین این ها برقرار می شود و این نخستین خصوصیت این طرح است. دوم این که در فرآیندهای تأمین مالی زنجیره ای، گردش مالی کل زنجیره باهم و هم زمان مدیریت می شود. ضمن این که فرآیندها برپایه فناوری های نوین با ابزارهای متنوع تر صورت خواهد پذیرفت. ازجمله این فناوری ها، زیرساخت های فاکتور الکترونیک و تسویه های اعتباری و همینطور پلت فرم هایی خواهد بود که بانکها تهیه می کنند. همینطور ما ابزار برات الکترونیک را معرفی کردیم و ابزار گام را داریم که درحال اصلاح و عرضه نسخه جدید آن هستیم و در آینده ابزارهای مالی و تجاری جدیدی را هم عرضه خواهیم کرد. همینطور مد نظر است که سهم تأمین مالی مبتنی بر ابزارهای تعهدی و اقلام زیر خط بانکها افزایش پیدا کند. بر مبنای مطالعات و تجربه ای که از کشورهای دیگر دیدیم انتظار ما این است که با این روش، تأمین مالی زنجیره ها تسریع و بهبود یابد و زمان موردنیاز برای تأمین مالی سرمایه در گردش کاهش پیدا کند و هم زمان شفافیت و نظارت پذیری جریان مالی اقتصاد افزایش یابد. از طرفی در این شیوه انحراف منابع کاسته می شود و مطالبات غیرجاری بانکها کم می شود و در نهایت هزینه تمام شده محصول کاسته می شود که منافع همه این موارد به اقتصاد کشور، خانوار و مصرف کننده نهایی می رسد. آیا این طرح پیش از این در اکوسیستم های خارج از ایران هم اجرا شده است؟
در دنیا شیوه پرداخت تسهیلات مستقیم به یک بنگاه و تأمین مالی سرمایه در گردش بنگاه ها به اتکای تسهیلات دریافتی درحال کم شدن است. وقتی که بانکهای بزرگ را بررسی نماییم می بینیم که در سرفصل خدمات آنها، تأمین مالی زنجیره ای جایگاه ویژه ای دارند. در آنجا شرکتهای بزرگ با بانکها طرف قرارداد هستند و برای آنها خدمات اختصاصی تأمین مالی زنجیره ای فراهم گشته است. یعنی پلت فرم های اختصاصی برای آن شرکت ها تدارک دیده شده است. با اجرای این طرح کدام مسائل اقتصاد کشور بخصوص در زمینه تأمین مالی حل خواهد شد؟
سوال خیلی خوبی است. شما وقتی شاخصهای پولی و بانکی کشور را نگاه می کنید، می بینید که نسبت تسهیلات پرداختی بانکها نسبت به اندازه اقتصاد و مثلا GDP کشور با یک روند رو به رشدی در حال افزایش می باشد. یعنی یک انبساط مالی در بخش مالی اقتصاد درحال رخ دادن است و بانکها نسبت به قبل همواره درحال افزایش اعطای تسهیلات هستند. ولی همزمان مساله تأمین مالی، از چالش های اصلی بنگاه ها به حساب می آید و این خود یک معما است. چطور می شود که ما کمیت اعتبار را دائماً افزایش داده ایم و نقدینگی هم دائماً در حال افزایش می باشد اما بنگاه ها همچنان با مشکل تأمین مالی مواجه هستند؟
پاسخ این سوال این است که اولاً بخشی از منابع مالی از چرخه تولید خارج می شود و هیچ نوع امکان مدیریت و نظارت بر آن وجود ندارد. دوم این که ابزارهای تأمین مالی ما کارایی لازم را ندارند و سوم این که تأمین مالی ما به طور عمده یا مبتنی بر تسهیلات مستقیم از بانکها است و یا مبتنی بر تأمین مالی از بازارهای غیررسمی است. تأمین مالی زنجیره ای برای همه این چالش ها چاره عرضه می کند. در تأمین مالی زنجیره ای یک بخشی از تأمین مالی مبتنی بر ابزارهای تعهدی است و تأمین مالی زنجیره وار و یکپارچه صورت می گیرد و امکان خروج منابع از زنجیره ها به حداقل می رسد. ضمن آنکه در این شیوه، ابتدا یک فرآیند واقعی مانند صدور سیاهه، حمل کالا یا یک فرآیند تجاری واقعی رخ می دهد و سپس فرآیند تأمین مالی شروع می شود. ازاین رو تا حد بالایی این مشکلات برطرف خواهد شد. به منظور تسویه اعتباری، ما فعلا به برات الکترونیک و اوراق گام را معرفی کرده ایم و در آینده هم ابزارهای دیگری به آنها افزوده خواهد شد. نقش بانکها بعنوان اجراکنندگان اصلی این طرح چیست؟
نکته ای را که باید به صراحت اعلام کنم این که نقش بانک مرکزی در شیوه تأمین مالی زنجیره ای، صرفا سیاست گذاری، تنظیم گری و ایجاد زیرساخت های حاکمیتی است و خدمات تأمین مالی زنجیره ای را صرفا بانکها عرضه خواهند کرد.
این بانکها هستند که با ورود به این طرح مدل سازی خواهند کرد، پیشنهادها و درخواست های مشتریان را شناسایی کرده و فرآیندهای مدیریت ریسک را اجرا می کنند و پلت فرم های موردنیاز را بوجود آورده و مدیریت مالی این زنجیره ها را با استفاده از ابزارهایی که در اختیار دارند در قالب سیاست های بانک مرکزی پیش خواهند برد. ازاین رو بار اصلی مدیریت مالی زنجیره ای بر عهده بانکها خواهد بود. البته این به این معنا نیست که تأمین مالی زنجیره ای مقرر است فشار مضاعف بر ترازنامه بانکها وارد آورد. اتفاقاً هدفی که ما در تأمین مالی زنجیره تولید دنبال می نماییم این است که فشار بر ترازنامه بانکها را تا حد ممکن کاهش دهیم.
در این میان بانک تجارت ازجمله بانک هایی بود که از ابتدا از آن دعوت کرده و زیرساخت های این بانک را باهم مرور کردیم. مدل هایی که برای تأمین مالی زنجیره ای داشتند را بررسی کردیم و سپس یک کارگروه مشترک را با بانک تجارت تشکیل دادیم که امیدوارم با عنایت به امضای تفاهمنامه اخیر، برنامه های این کارگروه با سرعت و جدیت بیشتری ادامه داشته باشد. ازاین رو دوستان ما در بانک تجارت کاملاً با این ادبیات آشنا هستند. درباره گستره اجرای این طرح در اصناف و بخش های مختلف اقتصادی کشور توضیح دهید.
به مورد خوبی اشاره کردید. مبحث این طرح، جدید است و هم بنگاه ها و هم بانکها و هم دستگاههای حاکمیتی با یک مساله جدید مواجهند. جمع بندی ما و دستگاههای ذی ربط این بود که طرح را گام به گام و مرحله ای جلو ببریم. ابتدا ما با زنجیره فلزات، ساختمان، خودرو، لوازم خانگی، ماشین آلات، تجهیزات صنایع غذایی، صنایع شیمیایی و پتروشیمی شروع کردیم. زنجیره هایی که فکر می کردیم آمادگی بیشتری برای اجرای این کاردارند و فعلا با هفت بانکی که زیرساخت لازم را داشتند یا تمایل به ایجاد این زیرساخت را داشتند کار را شروع کردیم ولی هیچ محدودیتی برای ورود سایر بانکها و سایر اصناف و زنجیره ها وجود ندارد. آیا هدف و عددی را برای این طرح در نظر گرفته شده است؟ طبیعتاً نوع کار از جنس کارهایی نیست که بتوان بر روی کمیت ها هدف گذاری کرد چونکه درواقع نوعی تغییر رویکرد به حساب می آید. ولی خودمان در کارگروه های مشترکی که با دستگاه ها داریم یک هدف داخلی برای خودمان گذاشته ایم و آن این که تا آخر دولت سیزدهم سهم تأمین مالی زنجیره ای را از کل سرمایه در گردش کشور به حداقل ۵۰ درصد برسانیم که البته مستلزم همکاری همه دستگاه ها و فراهم شدن همه زیرساخت های لازم است. ما زیرساخت پایش و رصد طرح را در اداره خودمان ایجاد می نماییم تا به تفکیک زنجیره ها، ابزارها، بانک و بنگاه ها عملکرد طرح را رصد و اطلاع رسانی کند. همینطور از این سامانه برای اصلاح رویه ها استفاده می نماییم و سهم هر بانک برحسب ابزار، بنگاه و رشته فعالیت مشخص می شود. امیدواریم اوایل سال آینده گزارش های ادواری را برای مسئولین و عموم منتشر نماییم و قاعدتاً اثرات آن در اقتصاد هم اندازه گیری خواهد شد.
این مطلب، یک خبر آگهی بوده و خبرگزاری مهر در محتوای آن هیچ نظری ندارد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
جدیدترین ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران در مورد این مطلب