مدیرعامل در گفتگویی تفصیلی تشریح كرد
فصل جدید بانك صادرات ایران
بانك صادرات ایران این روزها موفق شده از زیان دهی عبور كند و به سوددهی برسد. حجت اله صیدی در گفتگویی دستاوردهای اخیر این بانك را تشریح نمود.
به گزارش میزان سنج به نقل از مهر، طی ۳۰ ماه گذشته بانک صادرات ایران شاهد اتفاقات مهمی بود؛ عبور از زیان دهی، افزایش سهم بانک از بازار پول کشور و گسترش خدمات الکترونیکی. بانک صادرات ایران این روزها موفق شده از زیان دهی عبور کند و به سوددهی برسد. همین طور شواهد موجود حاکی از حل شدن مسأله زیان انباشته بانک صادرات ایران تا نهایتاً یکسال دیگر است. اینها به همراه موضوعاتی همچون افزایش سرمایه بانک صادرات ایران و اصلاح ساختار مالی را در گفت و گو با حجت اله صیدی مدیرعامل این بانک بخوانید.
در دوره تقریباً ۳۰ ماهی که شما بعنوان مدیرعامل بانک صادرات ایران فعالیت می کنید، شاهدیم که بانک از زیان دهی عبور کرده است. در این برهه چه اقداماتی انجام شده و چه برنامه ای برای استمرار این روند و سودده ماندن بانک صادرات ایران دارید؟ در آغاز فعالیت خود در بانک صادرات ایران یک لطمه شناسی انجام دادم که منشأ زیان دهی کجاست. در آن برهه هم در سمت درآمدها و هم هزینه های بانک مشکل داشتیم. ترکیب درآمدهای بانک که معمولاً درآمد حاصل از سود تسهیلات اعطایی، درآمدهای کارمزدی و سایر درآمدهای عملیاتی دیگر مانند عملیات ارزی است، ترکیب نامناسبی داشت. برای نمونه در آن زمان بانک صادرات ایران درآمد عملیاتی مناسبی نداشت. در سمت هزینه ها نیز یک سری هزینه های متداول مانند هزینه های اداری و عمومی داریم که نمی شد آنها را به طرز شایان توجهی کم کرد و رو به افزایش هم بود. با این وجود چند قلم هزینه قابل کنترل بود. نخست هزینه های مالی بود که ناشی از اضافه برداشت از بانک مرکزی، دوم هزینه مطالبات مشکوک الوصول و مورد سوم سایر هزینه ها بود که مربوط به عملیات اصلی بانک می شد. برای این مشکل باید چاره ای اندیشیده می شد. برنامه ریزی شد که در سمت درآمدها با افزایش منابع و اصلاح ترکیب سبد عقود تسهیلاتی بتوانیم نرخ مؤثر تسهیلات را افزایش دهیم. علت اصلی زیان این بود که نرخ مؤثر تسهیلات پایین تر از نرخ سود سپرده هایی بود که به مردم اعطا می شد. با افزایش حجم خدمات بانکی مانند ضمانت نامه ها و عملیات ارزی، درآمد در این سمت افزایش پیدا کرد. در سمت هزینه ها نیز با جذب منابع بیشتر موفق شدیم که استقراض از بانک مرکزی را که اضافه برداشت شمرده می شود و همین طور استقراض از بازار بین بانکی را به صفر برسانیم. بدین سبب تقریباً هزینه مالی در بعضی ماه ها صفر و در ماه های دیگر نیز نزدیک به صفر شد و به شدت کاهش پیدا کرد. مورد بعدی کوشش برای وصول مطالبات معوق بود. در بانک صادرات ایران معاونت وصول مطالبات به وجود آمد و کوشش کرد مطالبات سنواتی بانک از بدهکاران را وصول یا حداقل تعیین تکلیف کند. البته بخشنامه های بانک مرکزی درباره استمهال، محدودیت هایی را ایجاد می کرد، ولی توانستیم با رعایت آن محدودیت ها بخش مهمی از مطالبات را تعیین تکلیف نماییم. خبر خوش این است که مطالبات بانک صادرات ایران کاهش پیدا کرده و نیازی به ذخیره اضافه پیدا نکرده ایم. با این وجود مطالبات صفر نشده و ریسک مطالبات بانک از نزدیک ۹ درصد به کمتر از ۸ درصد رسیده است. این مساله نیز سبب شده هزینه مطالبات مشکوک الوصول که گاهی بیش از دو تا سه هزار میلیارد تومان بود، کم شود. مورد بعدی تغییر ترکیب منابع و برقراری توازن بین منابع گران قیمت و ارزان قیمت بود. حساب های جاری و قرض الحسنه وزن بیشتری پیدا کرد و از حدود ۱۵ درصد به ۳۰ درصد رسید. متقابلاً وزن حساب های بلندمدت کاهش پیدا کرد و این موجب خروج بانک از زیان شد. در بهمن ۱۳۹۶، یک برنامه سه مرحله ای تدوین کردیم. به این صورت که تا تیر ماه ۱۳۹۷ فاز اول و کاهش سیر صعودی زیان باشد. در فاز دوم و تا آخر سال ۱۳۹۷ بتوانیم به نقطه سربه سری برسیم و در فاز نهایی که سال ۱۳۹۸ بود، وارد مرحله سوددهی شویم. البته نتوانستیم تا انتهای سال ۱۳۹۷ به نقطه سربه سری برسیم و همچنان زیان داشتیم، اما در سه ماهه نخست ۱۳۹۸ وارد سودآوری شدیم و این روند را ادامه دادیم. خوشبختانه حساب های سال ۱۳۹۸ بانک صادرات ایران با سود بسته شد. البته ماموریت اصلی بانک خلق سود بالا نیست، بلکه مقدار معقولی از سود برای تداوم فعالیت بانک و توسعه عملیات بانک لازم است و باید به این مرحله برسیم. به همین علت اهتمام نکردیم تمام هزینه ها را کاهش دهیم یا دارایی مولد را بفروشیم تا بتوانیم فقط سود شناسایی نماییم، بلکه با اصلاح ترکیبهایی که اشاره کردم، توانستیم به سود برسیم. امیدوارم این روند را ادامه دهیم و بانک صادرات ایران بتواند خدمات بیشتری را به مردم ارائه نماید.
برای رسیدن به سودآوری پایدار نیاز به افزایش سهم بانک صادرات ایران از بازار پول است. مشخصاً برنامه ریزی مدیریت بانک صادرات ایران در این مورد چیست و آیا عدد خاصی برای این هدف مشخص شده است؟ اولین هدف ما افزایش سهم بانک صادرات ایران از بازار پول بود؛ برای اینکه نقطه آغاز خروج از زیان و کسب درآمد، افزایش منابع بانک است. لازم است سپرده های بانک افزایش یابد تا بتوان تسهیلات بیشتری اعطا کرد. نیمه دوم بهمن ۱۳۹۶ که تنها ۶ هفته تا آخر سال باقی مانده بود، هدفگذاری کردیم تا آخر سال ۱۳۹۶ منابع بانک ۸ درصد افزایش پیدا کند. تمام شعب بانک صادرات ایران در سراسر کشور تلاش کردند و این عدد محقق شد. در سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ این روند ادامه یافت و حجم سپرده ها از نزدیک به ۱۵۰هزار میلیارد تومان در آخر سال ۱۳۹۶ به بیش از ۲۶۵هزار میلیارد تومان هم اکنون رسیده است. سهم بانک صادرات ایران از بازار نیز بیش از یک درصد افزوده شده است.
مجموعه شبکه بانکی کشور همچون صنایع پیشرو در حوزه ارائه خدمات الکترونیکی شمرده می شود. از زمستان سال قبل که بیماری کرونا شیوع پیدا کرد، اهمیت این خدمات بیش از پیش مشخص شد. بانک صادرات ایران در دوره مدیریت شما چه برنامه ریزی هایی در حوزه بانکداری الکترونیکی انجام داد و چه خدمات و ابزارهایی تابحال ارائه شده است؟ بر چهار موضوع در حوزه بانکداری الکترونیکی برنامه ریزی جدی صورت گرفت. نخست تعریف نرم افزار «صاپ» بود. صاپ بعنوان یک اپلیکیشن نقل و انتقال پول، پرداخت قبوض، خرید بلیت و… تعریف شد که اخیراً کیف پول نیز به آن اضافه شده تا کاربران بتوانند در شرایط شیوع بیماری کرونا، فقط با اسکن از QR کد، خریدهای خودرا پرداخت کنند. در فروشگاه هایی که کارتخوان اندرویدی وجود دارد، این امکان هست که همزمان با اسکن QR کد، رسیدی هم برای فروشنده صادر شود. هم اکنون تعداد کاربران صاپ بیش از ۲ / ۵ میلیون نفر است و کاربران فعالش بیش از دو میلیون نفر هستند، البته هدف گذاری بالاتری کرده ایم و نرم افزار نیز مرتباً در حال ارتقا است. اقدام دیگر کار روی همراه بانک بود که آنرا ارتقا دادیم. خصوصاً با گردنگیر به استفاده از رمز دوم، همراه بانک ارتقا پیدا کرد و حجم عملیات و ظرفیتش را ارتقا دادیم. گام سوم ما درگاه های الکترونیکی بود. در جاهای مختلف که شخص باید به درگاه پرداخت برود تا پرداختی را انجام دهد، درگاه بانک صادرات ایران جزو پرکاربردترین ها شد. علت آن نیز سرعت ارائه خدمات و تلاش همکاران شعب و بازاریابی بود. چهارمین اقدام نیز توسعه پایانه های فروش و کارتخوان ها به همراه مکان یابی بهینه آنها بود. یک تغییر جهت از پایانه های فروش زیانده به سودده انجام دادیم. این دستگاه ها را در فروشگاه هایی قرار دادیم که تراکنش بیشتری دارند. این مساله موجب شد حجم اسکناس در حال مبادله به شدت کاهش پیدا کند. در سال ۱۳۹۹ نیز این موارد را توسعه می دهیم.
افزایش سرمایه بانک صادرات ایران تا ۲۵۰هزار میلیارد ریال چه ثمراتی برای سهامداران بانک دارد و به نظر شما چه ظرفیت هایی را در بانک ایجاد می کند؟ هدف اصلی ما از افزایش سرمایه، بهبود ساختار سرمایه بانک و ارتقای کفایت سرمایه است. بانک صادرات ایران یک دفعه در اسفند ۱۳۹۷ افزایش سرمایه انجام داد، منتهی از محل تجدید ارزیابی دارایی ها بود. با آنکه آن افزایش سرمایه واقعی است و کیفیت مناسبی هم دارد، اما از آنجایی که منجر به ورود وجوه نقد نمی گردد، کفایت سرمایه را بهبود نمیبخشد. ناچار بودیم که از محل آورده نقدی، افزایش سرمایه دهیم، منتهی محدودیتی داشتیم، به نام آورده نقدی توسط دولت و سهام عدالت، برای اینکه اینها از سرمایهگذاری بیشتر منع شده اند. از روزی که تصمیم گرفته شد دولت سهام خودرا در بانک ها و شرکت های دولتی کم کند و سهام عدالت به صاحبانش واگذار شود، احساس کردیم که این خط قرمز دیگر وجود ندارد که محدودیت دولت برای آوردن پول بیشتر، از طرف سایر سهامداران جبران شود. در نتیجه تصمیم گرفته شد از محل صرف سهام و با سلب حق تقدم سهام این افزایش سرمایه صورت گیرد. خوشبختانه مجوز بانک مرکزی صادر شده و گزارش حسابرسی آن نیز انجام شده است. حالا به دنبال مجوز سازمان خصوصی سازی و سازمان بورس هستیم که بتوانیم مجمع فوق العاده را در اسرع وقت برگزار نماییم.
درباره زیان انباشته بانک صادرات ایران، سهامداران چه زمانی می توانند این خبر خوش را بشنوند که تعیین تکلیف شده و آیا عرضه سهام گروه مالی سپهر صادرات ایران کمکی به این روند خواهد کرد؟ حتما این مساله کمک می نماید. اگر با روندی که در دو سال قبل داشتیم بخواهیم از زیان خارج شویم، حداقل دو تا سه سال زمان می برد که زیان انباشته صفر شود و سپس به سود انباشته تبدیل گردد. اما با عرضه سهام گروه مالی سپهر صادرات در بورس که به زودی اتفاق می افتد و سپس عرضه سهام شرکت تامین سرمایه سپهر در بورس، شتاب خوبی اتفاق خواهد افتاد. در زمینه تسهیلات و سود حاصل از تسهیلات و عملیات بازار باز نیز درآمد خوبی کسب خواهیم کرد. همین طور امیدوارم با مدیریت هزینه های تامین نقدینگی بتوانیم سود را افزایش دهیم. امیدوارم اگر سال ۱۳۹۹ نتوانیم زیان انباشته را صفر نماییم، در اواسط سال ۱۴۰۰ بتوانیم آنرا به صفر برسانیم و سود انباشته ایجاد نماییم تا قرن ۱۵ هجری خورشیدی را با سود انباشته آغاز نماییم.
نماد بانک صادرات ایران جزو نمادهای پربیننده بازار سهام است. ارزش بازار سهام بانک نیز تقریباً ۳۰برابر شده است. اگر زیان انباشته برطرف شود، تصور می کنید نرخ وبصادر روی تابلوی بورس چه عددی باشد؟ برای مدیر اجرایی دشوار است که قیمت را حدس بزند، برای اینکه مدیر باید اهتمام کند در بانک ارزش خلق کند تا قیمت سهام در بازار سرمایه افزایش یابد. با این وجود، بعنوان تحلیلگر بازار سرمایه نظرم این است که بانکهای بزرگ ما که بیش از ۲۰ میلیون مشتری دارند و نزدیک به ۴۰ میلیون کارت صادر کرده اند، باتوجه به گستردگی شعب و گردش مالی آنها، با همین وضعیت در مقایسه با بانکهای مشابه دنیا قیمت هر سهم شان باید حداقل دو تا سه دلار باشد. این تحلیل کارشناسی من است، اما بازار رفتار خودرا دارد.
از ابتدای دوره مدیریت شما در بانک صادرات ایران، چه اقداماتی برای اصلاح ساختار مالی بانک انجام شده و در آینده چه برنامه هایی دارید؟ اصلاح ساختار مالی در ۳۰ ماه سپری شده با آینده آن یک روند دارد. اصلاح ساختار مالی سه رکن دارد که یکی سمت راست ترازنامه و دارایی هاست. تلاش ما این است که دارایی های بانک صادرات ایران را با کیفیتتر نماییم. مهمترین دارایی بانک ها تسهیلات اعطایی و طلبی است که دارند. این بخش شامل طلب بانک از بنگاه ها، اشخاص حقیقی و دولت می باشد. دولت محترم تلاش هایی کرده و با ابداع روش های جدید تسویه، کمک هایی به تسویه طلب بانک از دولت انجام شده است. منتهی باید سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ بتوانیم طلب ها از دولت را جدی تر وصول نماییم.
با کاهش مطالبات معوق، دارایی های بانک باکیفیتتر می شود. وجه نقد حاصل شده از وصول مطالبات، به بانک ظرفیت تسهیلات دهی بیشتری می دهد. در نتیجه کیفیت دارایی های بانک به تدریج و به صورت مستمر بهتر می شود. این کار اصلی ما در سمت دارایی هاست و هر چقدر بتوانیم آنرا به سمت بنگاه های مولد سوق دهیم، هم کشور آبادتر می شود و هم بانک در وصول مطالبات خود موفق تر عمل می کند. در سمت چپ ترازنامه دو رکن دیگر وجود دارد که یکی بدهیهاست که شامل سپرده هاست. می خواهیم توازن بین سپرده های بلندمدت و کوتاه مدت ایجاد نماییم و دیگر اینکه اهتمام داریم قیمت تمام شده تامین مالی بانک کم شود. درباب حقوق صاحبان سهام نیز با حذف زیان انباشته و افزایش سرمایه نقدی، حقوق صاحبان سهام ما کیفیت بسیار بهتری پیدا کرده و قدر مطلق آن نیز افزایش می یابد. در این حالت اصلاح ساختار مالی بانک موفق شده و البته این یک روند مستمر است و متوقف نمی گردد. بنظر می رسد در آخر سال جاری بتوانیم یک ترازنامه بمراتب بهتر از سال قبل و در سال ۱۴۰۰ نیز با کفایت سرمایه بیش از ۱۰درصد ساختار مالی مستحکمی داشته باشیم.
درباره فروش اموال مازاد بانک، از یک سو ماده ۱۶ قانون رفع موانع تولید را داریم که صراحتاً بانک ها را مکلف به فروش اموال مازاد کرده است. از طرف دیگر نوسان بازار ارز و املاک را داریم که این نوسان ها می تواند موجب شود فروختن اموال بانک برایش زیان به دنبال داشته باشد. این تعارض را چگونه مدیریت می کنید؟ اولویت ما فروش املاک است و به این فکر نمی نماییم که نگاه داشتن یک ملک می تواند چقدر برای بانک سودآور باشد. تلاشمان این است که به سرعت اموال مازاد را به نرخ منصفانه روز به وجه نقد تبدیل نموده و آنرا در عملیات بانکداری استفاده نمائیم. البته بانکهای بزرگ معمولاً اینگونهاند که همزمان با فروش اموال مازاد، بعضاً تملیک وثایق را انجام می دهند و املاک جدیدی نیز اضافه می شود، منتهی از آنجایی که این املاک را مولد نمی دانیم، اولویت ما فروش آنهاست.
نرخ مؤثر تسهیلات در بانک صادرات ایران تقریباً یک درصد در آخر سال ۱۳۹۸ نسبت به انتها سال ۱۳۹۷ رشد داشته است، از طرف دیگر رشد ۳۶درصدی منابع بانک را شاهد بودیم. برنامه شما برای تمرکز بر جذب منابع ارزان قیمت چیست و چگونه آنرا با بخشنامه اخیر نهاد ناظر که با افزایش نرخ سود سپرده ها همراه بود، به اجرا درمی آورید؟ هم اکنون جذب منابع ارزان قیمت خیلی دشوار است؛ برای اینکه اشخاص، اهل محاسبه و دنبال کسب سود بیشتر هستند. بدین سبب ترجیح می دهند پول خودرا جایی بگذارند که بازدهی بیشتری داشته باشد؛ حتی اگر هدفشان کوتاه مدت باشد. افزون بر این، فضا نیز به شدت رقابتی است. مدیریت ما مبتنی بر بخش خدمات است، به این صورت که اهتمام می نماییم با ارائه خدمات بیشتر، مشتری را راضی تر نگاه داریم. برای جذب حساب های جاری و قرض الحسنه، کیفیت و سرعت خدمات بانکی را افزایش داده ایم.
۶۸ سال پیش مرحوم مفرح به همراه چند تن دیگر بانک صادرات ایران را بنا نهادند. این بانک با خاطره جمعی نسل های مختلف گره خورده است. پرسشم این است که چنین بانکی در حوزه مسؤولیت اجتماعی چه اقداماتی انجام داده است؟ تمام کار بانک صادرات ایران در حوزه مسؤولیت اجتماعی تعریف می شود و به دنبال سودآوری بالاتر نیستیم؛ بلکه به دنبال میزان معقولی از سود برای تداوم فعالیت هستیم. اصل کار بانک صادرات ایران که در شعار آن نیز متبلور است، خدمت دهی به مردم است. چند بار تصمیم گرفتیم یک شعار بهروزتر و جذاب تر تدوین نماییم، ادبا و استادان بازاریابی هم پیشنهادهایی داشتند که برخی بسیار زیبا بود، اما در نهایت دیدیم که هیچ کدام با ماموریت بانک صادرات ایران همخوانی ندارد. این بانک از سال ۱۳۳۱ ماموریت داشته که در خدمت مردم باشد و این کل مسؤولیت اجتماعی ماست. قسمتی از خدماتی که بانک ارائه می کند مانند خدمات الکترونیکی، اصلاً کارمزدی ندارد. فارغ از این، بانک صادرات ایران جزو بانک هایی بوده که بعد از وقوع بلایای طبیعی بیشترین آمار ارائه تسهیلات را داشته است. همین طور گاهی مسؤولیتهای ویژهای را در حوزه های گوناگون مورد نیاز مردم به عهده گرفته است. به دلیل افزایش هزینه نهاده های تولید، گندم داخلی بعضاً نمی تواند با گندم وارداتی رقابت کند. در این مواقع نیز بانک صادرات ایران تسهیلات خرید تضمینی گندم یا محصولات کشاورزی اساسی را ارائه کرده است. نیت این بوده که بخش های مختلف کشاورزی فعال باشند تا اشتغال در این عرصه افزایش یابد. ابتدای سال ۱۳۹۸ طرح طراوت تعریف شد که ویژه تولید است. هنگامی که مقام معظم رهبری گفتند که سال رونق تولید است، روز پنجم فروردین این طرح را نهایی کردیم. این طرح بعضی از صنایع را از ورشکستی نجات داد، برای اینکه بخش مهمی از تولید مربوط به بازار است و باید تقاضا وجود داشته باشد تا تولید رونق یابد؛ بنا بر این نیز ما از تقاضا آغاز کردیم. درباب کاهش لطمه های ناشی از کرونا طرح همیان را تعریف کردیم. به بنگاه هایی در مقیاس مختلف اعلام کردیم هر صاحب بنگاهی که فهرست کارکنان خودرا به بانک ارائه کند، بانک تا سه ماه حقوق کارکنان را به وی تسهیلات می دهد و بعد از ۶ ماه آغاز به دریافت آن می کند. ضمن اینکه تسهیلات تکلیفی در رابطه با کرونا و همین طور پشتیبانی از کسب وکارهای آسیبدیده از کرونا نیز در بانک صادرات ایران انجام شده است. همکاران ما طرح های دیگر هم در این عرصه ها اجرا کرده اند؛ مثلاً دو روز حقوق خودرا به مدرسه سازی تخصیص داده اند. یک ستاد خیرین مدرسه ساز در بانک صادرات ایران وجود دارد که مکان یابی می کند و در مناطق محروم مدرسه می سازد. تابحال بطور متوسط سه تا چهار مدرسه در سال ساخته شده که در نقاط مختلف کشور قرار دارد.
پشتیبانی از نشر نیز یکی از کارهایی بود که از سال قبل آغاز و برای ناشران و اهل قلم تسهیلاتی در نظر گرفته شد. اهتمام می نماییم مسؤولیت اجتماعی خودرا بطور جدی دنبال نماییم. ضمن اینکه هر بنگاهی اگر تنها به دنبال سودآوری نیز باشد، در یک محیط پررونق می تواند به اهداف خود برسد، در نتیجه باید کمک نماید رفاه و آسایش مردم افزایش یابد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
جدیدترین ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران در مورد این مطلب